Orde van Architecten: “Hoge winstmarges en te weinig concurrentie? Dat is de waarheid veel geweld aan doen.“
“Architecten profiteren van hun beschermde monopolie om hoge winstmarges te realiseren. Er is te weinig concurrentie,” zo was gisteren te lezen in onder meer De Tijd, De Morgen en Het Laatste Nieuws. Tot deze verbijsterende conclusie kwam het Prijzenobservatorium van de FOD Economie na een analyse van de marktwerking in gereglementeerde dienstensectoren. De Orde van Architecten vindt deze stelling compleet onaanvaardbaar.
Het bericht dat gisteren te lezen stond, laat uitschijnen dat (alle) architecten hoge winstmarges realiseren en dat er onderling te weinig concurrentie is. Onterecht. Twee recente grootschalige universiteitsstudies bewijzen net het tegendeel: het beroep van architect staat zwaar onder druk, ook wegens de toenemende concurrentie, en er is veel financiële onzekerheid.
Het grootschalig onderzoek naar de sociaaleconomische positie van architecten en designers, uitgevoerd in 2017 door de Universiteit Gent i.s.m. het Departement Cultuur in opdracht van Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz met medewerking van de Orde van Architecten, geeft een heel ander beeld dan wat in de berichtgeving naar voor wordt gebracht. Uit het onderzoek, waaraan 1840 of 25% van alle Vlaamse architecten hebben meegewerkt, blijkt dat de toenemende administratieve lasten, groeiende verantwoordelijkheden, lange uren en financiële onzekerheid een heel zware druk leggen op de jobtevredenheid van architecten.
Financiële onzekerheid
Slechts 27% van de bevraagde architecten geeft aan tevreden te zijn over de vergoeding die ze krijgen voor geleverde prestaties en 65% geeft aan dat de financiële onzekerheid groot is. Een ongeveer even groot aantal (64%) geeft aan dat de druk van bouwheren, confraters en anderen soms te groot is. Architecten verdienen als zelfstandige gemiddeld 2.483 euro netto/maand en presteren gemiddeld 50 uren/week. Daarmee zijn het ver van grootverdieners, integendeel.
Te weinig concurrentie?
Ook hier wordt de waarheid geweld aangedaan, vindt de Orde. Het aantal architecten blijft elk jaar stijgen. Maar het aantal beschikbare opdrachten per architect wordt elk jaar kleiner. De concurrentie wordt met andere woorden elk jaar groter. Bovendien blijft het ontbreken van wettelijke vastgelegde ereloonbarema’s de deur open zetten voor het werken aan dumpingprijzen om toch maar die opdracht te kunnen binnenhalen. Bij wedstrijden en overheidsopdrachten blijven tal van geleverde prestaties vaak onbetaald. Stellen dat architecten profiteren van hun beschermde monopolie om hoge winstmarges te realiseren, is voor de Orde dan ook onaanvaardbaar.
Architecten vragen loon naar werk
Uit een eerder onderzoek van de KU Leuven op initiatief van de Orde van Architecten – Vlaamse Raad, uitgevoerd in 2015, bleek reeds dat het beroep van architect veel arbeidsintensiever is dan algemeen wordt gedacht. Niet alleen bouwheren en overheden, maar ook architecten zelf schatten de workload van een bouwproject veel te laag in. Het fors toegenomen takenpakket maakt dat een gelijkaardig bouwproject vandaag soms bijna dubbel zoveel werkuren in beslag neemt in vergelijking met pakweg twintig jaar geleden.
Een correct en eerlijk uurloon schommelt tussen de 65 en 95 euro, afhankelijk van de aard van de opdracht en van het kantoor, zo bleek uit het onderzoek.
De Orde van Architecten zal blijven ijveren voor correcte wedstrijdprocedures, correcte overheidsopdrachten en correcte erelonen voor alle architecten.