Walk & Talk op Festival of the New European Bauhaus – "Juiste balans tussen burgerparticipatie en expertise van de ontwerper"

Van 9 tot 11 juni was het Maritiem Station (Gare Maritime) in Brussel het epicentrum van het allereerste Festival of the New European Bauhaus. Met de steun van de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten organiseerde de Architect’s Council of Europe op zaterdag 11 juni een Walk & Talk, met een rondleiding op de site van Tour & Taxis en een panelgesprek over de integratie van het New European Bauhaus in ons dagelijks leven.

Een 50-tal architectuurliefhebbers woonden het evenement bij. Onder hen een aantal internationale Brusselaars en ook een kleine delegatie van de Vlaamse Raad. Zij kregen een uitgebreide rondleiding op de site van Tour & Taxis en brachten een bezoek aan het Koninklijk Pakhuis en het Maritiem Station, twee gebouwen die de filosofie van het New European Bauhaus uitdragen. Na de aangeboden lunch volgde een gemodereerd gesprek over de integratie van het New European Bauhaus in de dagdagelijkse realiteit.

Moderator Jacques Timmerman (Federatie van Architectenverenigingen van België) ging in dialoog met Kristiaan Borret (Brussels Bouwmeester), Niek Hazendonk (Europese Stichting voor Landschapsarchitectuur en lid van NEB Working Group), Sven Grooten (zaakvoerder B-architecten), Marieke Laenen (architectuurstudent KU Leuven) en Ruth Schagemann (voorzitter van de Architects’ Council of Europe). Jan Melis, voorzitter van de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten en ondervoorzitter van de Nationale Raad, voerde het slotwoord.

Met het New European Bauhaus voegt de Europese Commissie een culturele en creatieve dimensie toe aan de Green Deal, het plan om Europa tegen 2050 volledig klimaatneutraal te maken. Daarbij wordt uitgegaan van een holistische aanpak die verder gaat dan de aspecten duurzaamheid, circulariteit en energiezuinigheid en de klimaatdoelstellingen, maar ook denkt in termen van kwaliteit, esthetiek en functionaliteit, van diversiteit en inclusie.

Dat we bij duurzaamheid verder moeten denken dan enkel over energie, vindt ook Kristiaan Borret: “Een stad vol gebouwen die alleen maar groen en energiezuinig zijn, zal niet mooi zijn. Duurzaamheid betekent ook inclusie en esthetiek.” Het New European Bauhaus wil ook meer ruimte voor betrokkenheid en (burger)participatie. “Het belang hiervan mag niet onderschat worden”, vindt Kristiaan Borret. “Betrek de burger en de buurt zo vroeg mogelijk in het stadium, maar zorg ervoor dat er steeds respect is voor de expertise van de ontwerper en ontwikkelaar. Het is belangrijk dat de juiste balans wordt gevonden.”

Een mening die gedeeld wordt door Sven Grooten: “Het is een goede zaak dat er buurtinitiatieven zijn, voornamelijk in steden. Wat zijn de noden van de buurt? Zodat daar naartoe kan gewerkt worden. Het framework waarbinnen wordt gewerkt moet dynamisch en flexibel zijn. Overheid en publiek moeten een gedeelde verantwoordelijkheid dragen wanneer het gaat om publieke ruimtes.”

De verdere digitalisering en het concept ‘smart city’, dat uitgaat van de technologiegedreven stad (omgeving), zijn niet altijd zaligmakend. Zo waarschuwt Marieke Laenen voor het gevaar van overdigitalisering. “Er is een overkill aan informatie, aan beschikbare data waardoor het maken van de juiste analyses steeds moeilijker wordt.” Niek Hazendonk ziet nog twee andere gevaren: “Enerzijds verliezen we het contact met de natuur; de digitale technologie schakelt onze zintuigen uit, waardoor we minder voeling hebben met de realiteit. We denken meer te weten, maar verliezen het contact met de basis. Anderzijds vragen smart cities een enorme hoeveelheid energie.”

“De Green deal is een overall concept, met verschillende doelstellingen en actieplannen”, weet Ruth Schagemann. “Het omvat doelstellingen rond onze energie en de CO2-uitstoot, maar ook rond materialengebruik. De transitie naar duurzaamheid en circulariteit, vraagt nieuwe normen die moeten worden geïmplementeerd worden onze maatschappij. Daarom is er ook een culturele mindshift nodig, het ook gaat om democratie, collectiviteit, mobiliteit, over onze samenleving.”

>>> Bekijk hier de hoogtepunten van het Festival of the New European Bauhaus <<<