Dit zijn de winnaars van de Bis architectuurwedstrijd

Bis, bouw- en interieursalon gaat sinds 2009 jaarlijks op zoek naar interessante architectuurprojecten rond een actueel en duurzaam thema. Dit jaar werd gekozen voor het thema levenslang wonen.

Team Kampvuur i.s.m. Dhooge & Meganck Architectuur
Project 'De Porre', de voormalige spinnerij en weverij in Gentbrugge

Onder de winnende ontwerpen schonk dit project met voorsprong de meeste aandacht aan duurzaamheid. En dat wist de jury vast en zeker naar waarde te schatten. Zo is het BIM (het bouwwerkinformatiemodel) gekoppeld aan materiaal- en/of elementen-paspoorten om de ingezette materialen traceerbaar te maken.

Daarnaast wordt een ‘robuust klimaatadaptief ontwerp’ gecreëerd. Inspelend op het aanwezige reliëf wordt een forse blauwgroene structuur ontworpen, zowel in het privaat-collectieve als in het nieuwe publieke parkdeel. Verder is er optimaal gebruik van recuperatiewater. En zo noemt het dossier nog tal van voorbeelden die de duurzame oplossingen illustreren.

“Dit woonproject in Gentbrugge onderschrijft duidelijk alle basisregels in flexibiliteit en toegankelijkheid. De ruimtes zijn op eenvoudige en betaalbare wijze aan te passen. Denk maar aan niet-dragende binnenwanden, wat andere indelingen mogelijk maakt. Het project garandeert daarnaast een verhoogde toegankelijkheid voor andersvaliden en jonge ouders met buggy’s.” - de jury in haar verslag.

Buro 56 architecten
Rijwoning in Maldegem

Het doel van de bouwheer in dit project is duidelijk: zo lang mogelijk van de woning kunnen genieten. Op dit perceel in Maldegem ontwierp Buro 56 architecten BV een rijwoning met bijhorende garage, helemaal aangepast of aanpasbaar aan toekomstige noden. Het volledige project is gericht op levenslang wonen, zonder in te boeten aan esthetiek.

De woning bestaat uit drie bouwlagen waarvan de onderste twee een wooneenheid vormen die volledig toegankelijk blijven zodra de bewoners minder mobiel worden. Zo is de eerste verdieping voorzien van een rolstoeltoegankelijke badkamer, een berging en een ruime slaapkamer.

Flexibiliteit als troef

De verdieping is zowel te bereiken via een interne huislift als een trap. De bovenste verdiepingen worden momenteel gebruikt als extra ruimte voor de woning, maar kunnen later ook fungeren als afzonderlijke wooneenheid voor een verzorger. Die duplex heeft namelijk een eigen badkamer en mogelijkheid tot keuken. Op het gebied van flexibiliteit een absolute troef. De achterliggende garage is voldoende groot om gemakkelijk in- en uit te stappen. Door de grootte biedt de ruimte nog mogelijkheden voor andere functies.

Ook de drempelloze inrichting viel de jury op. De dorpel is gelijk gemaakt met het niveau van het voetpad. Bij de opstap aan de inkomhal is nog voldoende ruimte om een hellingsplateau te voorzien. In de woning is het nodige gedaan om de bewegingsvrijheid te maximaliseren: van ruime gangen en binnendeuren tot opklapbare beugels in het toilet en een onderrijdbare wastafel in de badkamer.

Opvallend: in de tuin zijn alle niveauverschillen opgevangen met rolstoeltoegankelijke hellingen. Tegelijkertijd definieert het pad de tuin: volgens de jury een geslaagde ingreep die ook een functionele impact heeft op de tuinarchitectuur. Bovendien zijn de achterliggende garage en de volledige tuinzone steeds bereikbaar via de woning of via de achterliggende straat.

Wim Heylen Architect
Nieuwbouwwoning Vlaamse Ardennen

De nieuwbouwwoning moest wonen en werken combineren in een geheel dat als één wordt ervaren. De architect zorgde in het ontwerp voor verschillende woonscenario's, die ook door de juryleden geapprecieerd werden. Sommige ruimtes kregen een flexibele rol. De manier waarop ze verbonden zijn met de aangrenzende ruimtes bepaalt hun functie.

Zo zijn er op de benedenverdieping twee kamers ingericht en op de verdieping anderhalf. Op de verdieping vandaag: de initiële ouderslaapkamer en een babykamer, zodat jonge ouders makkelijk voor hun kind kunnen zorgen tijdens de eerste levensjaren. Later kan een van de kamers op de begane grond tot kinderkamer en de oorspronkelijke babykamer tot dressing omgevormd worden.

"Bij het concept stonden eenvoud en menselijke schaal centraal, wat zich vertaalt in het gebruik van een beperkt aantal materialen. Voor het exterieur hebben we gekozen voor baksteen en hout. Door sculpturale volumes te combineren met een kleinere textuur, hebben we de woning een menselijke verhouding en tactiliteit gegeven, samen met de warmte van de houten elementen.” - architect Wim Heylen.

Naadloos integreren

De kamers op de begane grond kunnen afzonderlijk worden gebruikt als aparte slaapkamers. Maar vanwege hun nabijheid tot de keuken en praktijkruimte kunnen ze ook naadloos worden geïntegreerd met die respectieve ruimtes. Een andere optie is ze samenvoegen tot één grote kamer, bijvoorbeeld als studentenkamer of als gelijkvloerse ouderslaapkamer in een later levensstadium.

"Ook de innovatieve inplanting wist ons te bekoren. Ondanks dat het een halfopen woning is, voelt het alsof het vrijstaand is, omdat het gelijkvloerse volume zich wegdraait van de garage waartegen het is gebouwd. De achtergevel wendt zich op die manier af van de middagzon en krijgt beschutting door middel van een pergola van houten balken." - de jury in hun verslag.

Tim Peeters Architecten
Rijwoning in Ledeberg

Een locatie in een direct stadscentrum heeft de voordelen dat alle belangrijke voorzieningen en openbaar vervoer vlot bereikbaar zijn. Waar gelijkvloerse bungalows in een verkavelingswijk dan wel bewoonbaar zijn voor jong en oud, zijn ze vaak niet optimaal op het gebied van bereikbaarheid én kostenefficiëntie. Ook volgens deze architect zullen compacte woningen met meerdere verdiepingen de minimumnorm worden om het ruimtebeslag van woningen te beperken.

"Het plan houdt rekening met meerdere woonscenario’s. Een klassieke gezinswoning met twee of drie slaapkamers is de basisconfiguratie. In de eerste plaats is er gedacht aan het wooncomfort voor een gepensioneerd koppel zonder inwonende kinderen." - de jury in haar juryverslag.

Daarnaast kan deze woning functioneren als een hospitawoning. De onafhankelijke atelierruimte achteraan op het gelijkvloers heeft eigen sanitair, en kan zo dienen als compacte studio voor een verzorger.

Centrale huislift

Op het gebied van vernieuwing sprong vooral de huislift in het oog van de jury. De manier waarop die geïntegreerd is in de woning, is bepalend voor de rest van de inrichting. De circulatie zit zowel links als rechts van de lift, waardoor originele binnenruimtes ontstaan. De lift is gecamoufleerd in de vormgeving van de woonruimtes, precies zoals een verborgen diensttrap in een oude herenwoning.

“Met een plafond op vier meter hoogte in de leefruimte, en zicht op de variaties van wolken en zon, kleur en licht in de lucht, wordt het onderhoud van een mooie terrastuin een optie, geen prioriteit. Op het dak is een wintertuin, waar ook een kwetsbare bewoner in het tussenseizoen beschut geniet van de omliggende skyline. In de zomer schuift het dak open en is er een extra terras. Het beeld van een bejaarde die de krant leest in een stoffige zetel in een veranda, is naar een luxeversie herdacht met een eenvoudige kunstgreep.” - de jury in hun verslag.

De jury bestond uit:

• Stefan Doutreluingne – Bureau50 (Lang Zal U Wonen-project)
• Wendy Hoeven – architect en bestuurder van Inclure Architecten
• Nele Vanwinge – iNto interieurarchitectuur
• Stefan Danschutter – ingenieur-animator TC Architecten Buildwise