ARCHITECT@WORK 2022: “Architecten moeten opdrachten vanuit duurzaamheidsstandpunt durven weigeren”
Op donderdag 2 juni organiseerde de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten op ARCHITECT@WORK het seminarie ‘Hoe CO₂-vrij en klimaatadaptief ontwerpen?’. Moderator Rik Neven ging er in gesprek met 4 vakexperten, over het belang van hittebestendig bouwen en het weigeren van opdrachten die niet of onvoldoende duurzaam zijn.
Hoe kan je als architect je gebouwen zo ontwerpen dat ze niet voor extra CO₂-uitstoot zorgen? Hoe zorg je dat ze tegelijk ook aangepast zijn aan de gevolgen van de klimaatopwarming? Waarom moeten we eerder streven naar energiesufficiëntie dan naar energie-efficiëntie? Hoe kan en moet je als architect de biodiversiteit verhogen en de ecologische impact van het materiaalverbruik verlagen? Moderator Rik Neven (Palindroom) legde deze en nog andere vragen voor aan Luc Eeckhout (evr-architecten/KU Leuven), Els Vanden Berghe (PIXII), Alexander Mijts (VIBE) en Pieter Verfaillie (bow architecten).
Voor Luc Eeckhout, die als gastprofessor aan de KU Leuven onder meer lesgeeft in het postgraduaat mens- en milieuvriendelijk bouwen, is de hittebestendigheid van bouwprojecten één van de grootste uitdagingen bij klimaatadaptief ontwerpen. Hij schetste een weinig rooskleurig toekomstbeeld: “Tegen het einde van deze eeuw zullen we in België geconfronteerd worden met een tienvoud van onze huidige hittedagen. Ons klimaat schuift langzaam op naar het noorden en komt, tenminste in ons leven, nooit meer terug. In 2050 zal België het klimaat kennen dat nu heerst in het zuiden van Frankrijk, Spanje wordt tegen dan een woestijn. Aan woningbouwers daarom de boodschap: zorg er alsjeblieft voor dat je een huis hebt dat je tegen de hitte kan beschermen.”
“Daarom spreken we bij PIXII niet langer spreken over zonwering, maar wel over zonweren”, vulde Els Vanden Berghe aan. “Bij het woord zonwering wordt meteen gedacht aan bepaalde producten en materialen, terwijl er ook andere zaken zijn waarmee je je tegen de zon en de hitte kunt beschermen. Door slim gebruik te maken van de omgeving, van beplanting. Zo kan een druivelaar voor je zuidgerichte raam je woning mee helpen koel houden”.
Met zijn bureau evr-architecten vaart Luc Van Eeckhout resoluut de koers van klimaatadaptief bouwen. En daar hoort ook een evaluatie van de ligging van een project bij. “Gaat het om een ligging die absoluut niet duurzaam te noemen is, vaak ver buiten bewoond gebied, dan laten we de tekenpen resoluut liggen.”
(lees verder onder de foto)
Els Vanden Berghe treedt hem daarin bij: “Architecten moeten ambitieuzer zijn wanneer het gaat over CO2-vrij en klimaatadaptief bouwen en verder durven gaan dan wat de regelgeving vereist, bijvoorbeeld via de EPB of watertoets. Zo vergroten ook de ambities van hun klanten op dat vlak. Weigert de opdrachtgever resoluut om mee te gaan in de duurzaamheidsambities of heeft het project een slechte ligging, dan moet de architect de opdracht durven te weigeren. Niet-duurzame projecten weigeren, levert architecten op lange termijn alleen maar meer opdrachten op.”
Ook Alexander Mijts (VIBE) en Pieter Verfaillie (bow architecten) waren van mening dat architecten opdrachten vanuit duurzaamheidsstandpunt moeten durven weigeren. “Doordat je zo’n opdrachten weigert, komt er enerzijds automatisch meer ruimte voor ontwerpen die wél klimaatadaptief zijn en wordt je anderzijds alleen maar beter in dat klimaatadaptief ontwerpen, omdat je het vaker doet”, besloot Pieter Verfaillie.
Herbekijk het seminarie ‘Hoe CO₂- en klimaatadaptief ontwerpen?’ op architect@work.be.
Vooraf registreren op de website is wel vereist.